Większość dolegliwości kolana na szczęście nie wymaga leczenia operacyjnego, dlatego w profesjonalnych Klinikach takich jak nasza, ortopeda bardzo blisko współpracuje z zespołem doświadczonych fizjoterapeutów. Każdego pacjenta trzeba traktować indywidualnie, a kiedy to konieczne, elastycznie modyfikować terapię. Dlatego też w Klinice Chirurgii Kolana Słynarski najważniejszy jest płynny przepływ informacji pomiędzy prowadzącym pacjenta lekarzem ortopedą, a fizjoterapeutą.
Operacja kolana w klinice Słynarski
Jak w nowoczesny sposób leczyć kontuzjowane kolano?
Najważniejszym elementem leczenia jest postawienie prawidłowej diagnozy i zaplanowanie całego procesu leczenia który może czasami uwzględniać różne scenariusze postępowania.
Najważniejszym elementem diagnozy jest przeprowadzenie manualnego badania uszkodzonego kolana. Większość uszkodzeń stawów kolanowego można zdiagnozować właśnie w taki sposób. Kolejnym krokiem jest weryfikacja badania klinicznego w oparciu o badania obrazowe: rezonans magnetyczny, rentgen lub badanie ultrasonograficzne oraz zaplanowanie leczenia.
Według naszej filozofii, w postępowaniu terapeutycznym zawsze staramy się wykorzystać, o ile to możliwe, wszystkie dostępne metody leczenia nieoperacyjnego. Ważnym elementem takiego postępowania jest rehabilitacja. Leczenie rehabilitacyjne jest także bardzo często wstępem do planowego zabiegu operacyjnego. Według naszych doświadczeń, rozpoczęcie rehabilitacji przed zabiegiem operacyjnym w istotny sposób wpływa wyniki i na postępy leczenia po zabiegu operacyjnym.
W planowaniu naszych operacji często wykorzystujemy specjalistyczne oprogramowanie komputerowe oraz drukowane na drukarkach 3D jednorazowe narzędzia chirurgiczne tworzone indywidualnie dla konkretnego pacjenta na podstawie badań obrazowych. Już od 10 lat korzystamy ze współpracy z amerykańską firmą która projektuje w ten sposób część wykonywanych przez nas operacji.
Jeśli podejmujemy decyzję o konieczności leczenia operacyjnego staramy się aby ten zabieg był wykonany w miarę jak najszybciej po urazie. Dzięki temu możemy wykorzystać metody polegające na naprawieniu np. zeszyciu uszkodzonego więzadła (internal bracing), zamiast jogi rekonstrukcji z użyciem przeszczepu. Im szybciej po urazie wykonamy zabieg, tym lepszy jest wynik. Długotrwały stan zapalny kolana wywołany urazem, może wywołać w przyszłości chorobę zwyrodnieniową stawów.
Większość z wykonywanych przez nas operacji oparta jest na nowoczesnych technologiach które pozwalają na szybkie podjęcie pełnego obciążenia oraz zginania operowanego kolana. Dzięki temu, postęp rehabilitacji jest znacznie szybszy i nasi pacjenci wracają szybko do sprawności fizycznej nawet po bardzo skomplikowanych zabiegach operacyjnych.
Pytania i odpowiedzi
Nowoczesne metody leczenia złamań w obrębie stawu kolanowego oparte są na technologiach oraz implantach które zapewniają bardzo dużą stabilność złamania. Dzięki temu ograniczamy do minimum okres unieruchomienia stawu, a najczęściej uruchamiamy staw niemalże od razu po operacji, dzięki temu skraca się okres leczenia oraz powrotu do sprawności fizycznej.
W leczeniu złamania kłykcia bocznego kości piszczelowej bardzo często stosujemy płytki (metalowe lub z biomateriałów) służące do stabilizacji złamania. Dodatkowo bardzo często stosujemy specjalne „baloniki” które mogą podnieść do góry zapadniętą powierzchnię stawową, oraz wypełniamy zniszczoną przestrzeń kości mrożonymi przeszczepami kostnymi lub syntetyczną kością.
Należy wtedy nastawić odpowiednio złamaną kość i ustabilizować ją odpowiednim implantem: płytką lub gwoździem oraz śrubami.
Jeśli złamanie jest niestabilne, czyli zagraża tym, że będzie się poruszało w czasie gojenia, lub kiedy jest przemieszczone, konieczne jest zastosowanie implantów, które utrzymają kość w odpowiednim ustawieniu, aż do czasu pełnego jej zrośnięcia. Do odpowiedniego zrośnięcia kości, wymagany jest brak ruchomości w szczelinie złamania w pierwszych fazach zrośnięcia. W kolejnych etapach korzystnie na zrost kości wpływa obciążanie w miejscu złamania czyli tzw. „masaż złamania”, dzięki temu zrost postępuje szybciej. W procesie leczenia ważne jest aby ortopeda blisko współpracował z jizjoterapeutą, który w odpowiedni sposób i w odpowiednim czasie rozpocznie obciążanie złamanej kości.
W naszej klinice stosujemy wszystkie dostępne metody leczenia złamań. W leczeniu, bardzo ważne jest, aby indywidualnie dopasowywać metodę operacyjną do pacjenta, a nie odwrotnie. W doborze metod leczniczych nie mamy żadnych ograniczeń i każda dostępna metoda jest w naszym zasięgu.
Nie każde złamanie koniecznie musi być leczony operacyjnie. Czasami możemy zrezygnować z leczenia operacyjnego jeśli złamaniu nic nie zagraża i ma dobre warunki do pełnego zrostu. Każda sytuacja naszego pacjenta jest indywidualnie analizowana pod kątem procesu leczenia. Czasem, zastosowanie leczenia operacyjnego, dzięki uzyskaniu pełnej stabilności, pozwala na szybsze podjęcie ruchomości w stawie, co skraca proces leczenia i daje lepsze wyniki niż leczenie nieoperacyjne w długotrwałym unieruchomieniu.
Złamanie kości piszczelowej z reguły wiąże się z poważnym urazem – silnym stłuczeniem okolicy podudzia lub ewentualnie urazem skrętnym np. podczas jazdy na nartach lub gry w piłkę. Najczęściej towarzyszy temu nagły i silny ból oraz obrzęk i zasinienie skóry spowodowane krwiakiem. Bardzo często ból jest tak silny że niemożliwe jest normalne obciążenie nogi. Specyficznym typem złamania podudzia jest tzw. złamanie zmęczeniowe kości piszczelowej występujące często u młodych osób bardzo aktywnie uprawiających sport np. piłkę nożną lub bieganie. W tym przypadku objawy są nieco łagodniejsze niż po urazie, ponieważ złamanie rozwija się w dosyć długim czasie na skutek przewlekłego nadmiernego obciążania kości.
Rehabilitację można rozpocząć tak szybko jak tylko możliwe jest podjęcie obciążania oraz poruszania kończyną. Zazwyczaj decyduje o tym chirurg, który przeprowadził operację. O ile nie ma przeciwwskazań zazwyczaj możliwe jest rozpoczęcie tej fizjoterapii po kilku lub kilkunastu dniach od operacji lub urazu.
Niestabilność kolana jest związana z uszkodzeniem jednego lub kilku z więzadeł stawu kolanowego. Najczęstszą metodą leczenia niestabilności kolana jest rekonstrukcja więzadła. Polega ona na pobraniu ścięgna z innej części nogi i przeniesieniu go w miejsce zerwanej struktury. W naszej klinice stosujemy najczęściej metodę GRAFTLINK, która jest najmniej inwazyjną i najbardziej kosmetyczną ze wszystkich metod rekonstrukcji więzadeł krzyżowych (ACL,PCL). Pozwala ona również na wykorzystanie tylko jednego zamiast dwóch ścięgien do przeszczepu, jak jest typowo stosowane w klasycznych metodach rekonstrukcji ACL. W metodzie tej nie są również używane żadne śruby a jedynie tytanowe zaczepy na których umocowany jest przeszczep. Według wyników z badań klinicznych jest to również najmniej bolesna operacja tego typu.
Inną, stosowaną w przypadku zerwania więzadeł metodą jest tzw. Internal Bracing, polegająca na zeszyciu więzadła i jednoczesnym wzmocnieniu taśmą. Pierwszy taki zabieg w Polsce i jeden z pierwszych na świecie został wykonany przez doktora Słynarskiego w 2011 r. i od tamtej pory z powodzeniem stosowany na całym świecie, nie tylko w wielu różnych typach uszkodzeń więzadeł kolana, ale również innych stawów.
Nieleczona niestabilność kolana prowadzi przede wszystkim do znacznego upośledzenia sprawności stawu kolanowego, uniemożliwia aktywność fizyczną (nawet w prostych aktywnościach życia codziennego) oraz w uprawianiu sportu. Niestabilne kolano może doznawać kolejnych urazów i uszkodzeń, a w ich konsekwencji mogą pojawić się urazy chrząstki stawowej, łąkotek lub innych więzadeł, a także złamania. Kolejne urazy mogą w konsekwencji doprowadzić do przedwczesnego pojawienia się zmian zwyrodnieniowych kolana ich konsekwencji utraty sprawności stawu. Należy jednak podkreślić, że już sam uraz kolana, nawet pomimo leczenia operacyjnego, zwiększa ryzyko rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego. Dlatego bardzo ważne jest podjęcie stosownych działań od razu po wystąpieniu urazu, jeszcze przed podjęciem decyzji o ewentualnym leczeniu operacyjnym. To bardzo ważne, aby przerwać zabójczy dla kolana cykl wydarzeń na poziomie komórkowym i enzymatycznym, który nawet po wielu latach, doprowadza w konsekwencji do rozwoju choroby zwyrodnieniowej. Nasza klinika stosuje autorski schemat postępowania pourazowego, który zapobiega rozwojowi zmian zwyrodnieniowych po wystąpieniu urazu.
Rezonans (MRI lub NMR) i tomografia komputerowa (CT lub TK) to badania obrazowe stosowane często w diagnostyce chorób bądź urazów stawu kolanowego. Pozwalają one na bardzo dokładne – warstwa po warstwie, przebadanie stawu kolanowego w różnych projekcjach, czyli z różnych stron. Ogólnie rzecz ujmując, rezonans pokazuje najlepiej tkanki „miękkie” kolana, takie jak chrząstka stawowa, łąkotki i więzadła, a badanie CT pokazuje bardzo dokładnie tkankę kostną. Badanie CT jest badaniem opartym na stosowaniu promieni rentgenowskich, więc jest badaniem „inwazyjnym”, związanym z otrzymaniem przez pacjenta dawki promieniowania, natomiast badanie rezonansu magnetycznego nie opiera się na takich promieniach więc jest mniej inwazyjne i bezpieczniejsze.
W 1743 roku John Hunter opublikował stwierdzenie, iż „raz uszkodzonoa chrząstka stawowa nigdy się nie goi” .... No cóż, wiele się od tej pory zmieniło. Dzisiaj wiemy, iż w niektórych sytuacjach, chrząstka może się sama wygoić. Dr Słynarski opublikował w profesjonalnym czasopiśmie medycznym kilka lat temu pracę, w której opisał obserwację spontanicznego, samoistnego wygojenia skomplikowanego, rozległego i wieloletniego uszkodzenia chrząstki u swojego pacjenta leczonego amortyzatorem stawu kolanowego. Dzisiaj ta wiedza staje się coraz bardziej powszechna – odciążenie uszkodzonej chrząstki może spowodować jej samoistne „odrośnięcie”. Wiemy też coraz więcej na temat zastosowania ortez odciążających kolano, różnych czynników biologicznie aktywnych które mogą – bez potrzeby operacji poprawić stan chrząstki lub przynajmniej spowodować, aby nie bolała. Jednakże dotyczyć to może raczej wczesnych etapów jej uszkodzenia.
Zazwyczaj wskazaniem do operacji uszkodzenia chrząstki są objawowe (czyli takie które powodują np. ból i wysięki kolana) ubytki 3 i 4 stopnia chondromalacji – przekraczające około 50% jej grubości, i przekraczające średnicę około 1 cm. Według danych w literaturze, takie ubytki mogą spowodować powstanie choroby zwyrodnieniowej kolana w ciągu kilkunastu lat.
Wskazaniem do endoprotezoplastyki jest końcowy etap choroby zwyrodnieniowej kolana, objawiający się ciągłym, uporczywym, niereagującym na inne metody leczenia bólem. Zazwyczaj bóle pojawiają się w nocy, a także zarówno podczas siedzenia jak i w trakcie chodzenia. Często również kolano ma znacznie ograniczoną ruchomość – pacjenci nie mogą w pełni zgiąć i / lub w pełni wyprostować kolana. Należy podkreślić, że jest to operacja którym głównym celem jest zniesie bólu. Dlatego najlepiej sprawdza się u pacjentów w podeszłym wieku i u takich którzy nie mają wygórowanych oczekiwań, jeśli chodzi o aktywność fizyczną, a ich aktywność ogranicza się do prostych aktywności życia codziennego i ich głównym oczekiwaniem jest ustąpienie bólu. Dla pacjentów, którzy oczekują poprawy aktywności fizycznej, lepszym rozwiązaniem jest osteotomia kości. Według aktualnej literatury medycznej i wieloletniego doświadczenia dr Słynarskiego, który jest międzynarodowym ekspertem w dziedzinie osteotomii, wiek nie jest już uważany za przeciwskazanie do wykonania osteotomii i nawet pacjenci powyżej 65 roku życia mogą być z takim samym powodzeniem leczeni przy użyciu osteotomii jak pacjenci młodsi. Od 10 lat dr Słynarski wykonuje endoprotezy techniką „custom made” czyli indywidualnie dla każdego pacjenta. W tym celu wykorzystuje planowanie komputerowe i drukarki 3D na których tworzy, we współpracy z amerykańską firmą, indywidualne narzędzia. Od niedawna jest także możliwe wydrukowanie nawet indywidualnej protezy. Dr Słynarski wykonuje także protezy dla „alergików” uczulonych na metal, które są wykonane ze specjalnego stopu, który nie uczula.
